Jak diagnozuje się niedokrwistość u dzieci?
Niedokrwistość z niedoboru żelaza może być spowodowana przez różne czynniki, takie jak:
- Dieta uboga w żelazo: Dziecko otrzymuje żelazo z pożywienia, jednak tylko niewielka jego ilość jest faktycznie wchłaniana przez organizm. Noworodki donoszone, urodzone przez zdrowe matki, magazynują żelazo w ostatnich trzech miesiącach ciąży. Jednak niemowlęta matek z niedokrwistością lub innymi problemami zdrowotnymi mogą nie zgromadzić wystarczającej ilości żelaza, a wcześniaki mają szczególnie niskie zapasy żelaza.
- Zmiany w organizmie: W okresach szybkiego wzrostu organizm potrzebuje więcej żelaza do produkcji nowych czerwonych krwinek. Niemowlęta w wieku od 4 do 6 miesięcy zaczynają zużywać zapasy żelaza zgromadzone podczas ciąży, dlatego w tym okresie istnieje ryzyko niedoboru.
- Problemy z układem pokarmowym: Nieprawidłowe wchłanianie żelaza może wystąpić po niektórych operacjach układu pokarmowego lub z powodu chorób, które wpływają na funkcjonowanie jelit. Większość żelaza wchłaniana jest w górnej części jelita cienkiego, a wszelkie zaburzenia tego procesu mogą prowadzić do niedokrwistości.
Najczęstsze objawy niedokrwistości u dzieci obejmują:
- Bladość skóry,
- Drażliwość i nerwowość,
- Zmęczenie lub brak energii,
- Przyspieszone tętno,
- Ból lub obrzęk języka,
- Powiększoną śledzionę,
- Chęć jedzenia nietypowych rzeczy, takich jak ziemia lub lód.
Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP) zaleca badanie przesiewowe pod kątem niedokrwistości za pomocą testu na poziom hemoglobiny u wszystkich niemowląt w wieku 12 miesięcy. Badanie powinno również obejmować ocenę ryzyka, polegającą na zadawaniu pytań o problemy z odżywianiem, zahamowanie wzrostu i inne szczególne potrzeby zdrowotne. Jeśli poziom hemoglobiny jest niski, wykonuje się dalsze badania krwi, takie jak:
- Poziom hemoglobiny i hematokrytu: To podstawowy test przesiewowy, który mierzy ilość hemoglobiny i czerwonych krwinek we krwi.
- Morfologia krwi (CBC): To bardziej szczegółowe badanie, które sprawdza liczbę czerwonych i białych krwinek, płytek krwi oraz młodych czerwonych krwinek (retikulocytów). Morfologia zawiera również hemoglobinę i hematokryt oraz szczegółowe informacje o czerwonych krwinkach.
- Rozmaz krwi obwodowej: mała próbka krwi jest analizowana pod mikroskopem w celu oceny kształtu i wyglądu krwinek.
- Badania poziomu żelaza: specjalne testy mierzą ilość żelaza w organizmie dziecka.
Wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie niedoboru żelaza mogą zapobiec poważniejszym komplikacjom zdrowotnym.
Ferrytyna: Co uznajemy za normę?
Badania przeprowadzane w pediatrycznych klinikach snu coraz częściej koncentrują się na pomiarze poziomu ferrytyny w surowicy u dzieci z zaburzeniami snu, takimi jak zespół niespokojnych nóg (RLS), okresowe ruchy kończyn podczas snu (PLMD) czy u dzieci zgłaszających niespokojny sen. Ferrytyna, będąca białkiem magazynującym żelazo, jest traktowana jako wskaźnik zapasów żelaza w organizmie. Wciąż jednak pojawia się pytanie: jaki poziom ferrytyny u dzieci można uznać za "normalny"?
W jednym z badań, autorstwa dr Rosen i współpracowników, analizowano wpływ suplementacji żelazem u dzieci z RLS oraz poziomem ferrytyny poniżej 50 ng/mL, co określono jako biochemiczny wskaźnik niedoboru żelaza. Wyniki pokazały, że suplementacja podniosła poziom ferrytyny i zmniejszyła nasilenie objawów RLS, jednak nie stwierdzono bezpośredniej korelacji między zmianami poziomu ferrytyny a poprawą kliniczną.
Poziom ferrytyny u dzieci
Badania z pediatrycznych klinik snu wykazują, że ferrytyna jest rutynowo mierzona jako wskaźnik zapasów żelaza u dzieci z RLS, PLMD oraz niespokojnym snem. Naukowcy badają również dzieci, które nie spełniają kryteriów RLS lub PLMD, ale mają zgłaszane objawy niespokojnego snu i dzienne konsekwencje tego zaburzenia. W jednym z badań niepublikowanych, zebrano dane o poziomach ferrytyny u dzieci, które przeszły badania snu (z wyłączeniem dzieci z bezdechem sennym). Wyniki pokazują, że średnie poziomy ferrytyny w surowicy wynosiły:
- 24,7 ng/mL (dla dzieci w wieku 1-5 lat),
- 31,4 ng/mL (dla dzieci w wieku 6-11 lat),
- 35,0 ng/mL (dla dzieci w wieku 12-19 lat).
Te wartości są bardzo zbliżone do poziomów ferrytyny odnotowanych w ogólnej populacji dzieci w Stanach Zjednoczonych, co sugeruje, że jeśli poziom poniżej 50 ng/mL uznawać za niedobór żelaza, większość dzieci kwalifikowałaby się do tej kategorii.
Ferrytyna a objawy kliniczne
Chociaż większość badań sugeruje, że dzieci z RLS, PLMD oraz niespokojnym snem mogą odczuwać poprawę po suplementacji żelazem, poziom ferrytyny w surowicy nie zawsze koreluje bezpośrednio z poprawą objawów. Jednym z możliwych wyjaśnień jest to, że ferrytyna w surowicy nie odzwierciedla dokładnie zapasów żelaza w mózgu, które mogą mieć kluczowe znaczenie dla rozwoju tych zaburzeń. Badania na dorosłych z RLS wykazały, że różnice w poziomach ferrytyny w płynie mózgowo-rdzeniowym były istotne, podczas gdy poziomy ferrytyny w surowicy pozostawały podobne u osób z i bez RLS.
Zdrowy sen malucha to podstawa jego dobrego samopoczucia, dlatego warto sięgnąć po nasze kocyki i poduszki Sleepee, które zapewnią miękkość i wygodę każdej nocy. Dla niemowląt idealnym rozwiązaniem będą także prześcieradła do gondoli, stworzone z myślą o spokojnym i bezpiecznym śnie już od pierwszych chwil życia.
Interpretacja Poziomu Ferrytyny
Istotnym aspektem w interpretacji wyników poziomu ferrytyny jest sposób komunikowania ich rodzicom. Opisywanie poziomu ferrytyny w granicach 20-30 ng/mL jako "niski" lub wskazujący na "niedobór żelaza" może prowadzić do niepotrzebnych obaw o zdrowie dziecka. Zamiast tego, sugeruje się określanie takich wartości jako "suboptymalne" w kontekście zaburzeń snu, bez wskazywania na pełny niedobór żelaza.
Emilia Adamczyk
